Verenigde Naties: vrouwenrechten ook voor lesbische, biseksuele en transgender vrouwen?

In 1979 ging de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties akkoord met de aanname van het ‘internationaal vrouwenverdrag’ (Convention for the Elimination of All forms of Discrimination against Women – CEDAW). Het vrouwenverdrag is sindsdien een belangrijk instrument om de positie van vrouwen wereldwijd te verbeteren.  Binnen de VN geldt dat zodra een land een verdrag heeft geratificeerd, zij om de naleving van dit verdrag aangesproken kan worden. Tot op heden hebben 185 landen van de in totaal 192 VN lidstaten het verdrag geratificeerd.  De naleving van dit vrouwenverdrag wordt gemonitord door het Comité voor vrouwenrechten, dat bestaat uit onafhankelijke experts. Alle landen die het verdrag hebben geratificeerd dienen elke vier jaar een rapportage in op basis waarvan voorgang besproken wordt. NGO’s kunnen daarnaast de leden van het comité ook informeren over hun perspectief. Dit kunnen zij doen door het indienen van schaduwrapportages en het organiseren van informatiebijeenkomsten voor leden van het comité.

 

Wat mij direct opvalt is dat er nauwelijks mannen aanwezig zijn tijdens de beoordeling door het comité. Blijkbaar zijn vrouwenrechten vooral een zaak voor vrouwen, wat ik opmerkelijk vindt. In het comité zit zelf één man tussen 22 vrouwen: de Nederlandse Cees Flinterman. Tussen alle NGO’s ben ik zelf een van de weinige aanwezige mannen…

 

COC Nederland organiseerde afgelopen maandag samen met IWRAW (International Women Rights Action Watch) een side-event tijdens de bijeenkomst van CEDAW. Wij doen dit omdat wij vinden dat de discriminatie van lesbische, biseksuele en transgender vrouwen ook gedekt wordt door het VN-vrouwenverdrag. Het verdrag verwijst immers naar een aantal principiële waarden: mensenrechten zijn universeel, gelden voor alle mensen en zijn gebaseerd op gelijkheid (onder meer tussen mannen en vrouwen). De voorzitster van het panel, Madeleine Rees, hoofd vrouwenrechten bij het kantoor voor de Hoge Commissaris van de mensenrechten, drukte het tijdens haar opening mooi uit: “To say that one part of women is not protected by the convention, is to abandon its application to all women.”

 

De onafhankelijke experts die onderdeel uitmaken van het comité beslissen per consensus welke aanbevelingen zij maken nadat een land door hen beoordeeld is. Helaas zijn niet alle leden van het comité even welwillend om zich bezig te houden met seksuele oriëntatie en gender identiteit. Tijdens een bijeenkomst in juli drukte een van hen dit stellig uit: “Over my death body we will not deal with such issues!” Ferme taal, maar dit weerspiegelt helaas nog steeds al te goed de werkelijkheid waarbinnen we met de Verenigde Naties maar te doen hebben. Door het side-event hopen we de leden van het comité zover te krijgen om te besluiten dat zij in het vervolg ook aanbevelingen gaan maken over de situatie van lesbische, biseksuele en transgender vrouwen.

 

Daarom hebben we er in samenwerking met IWRAW voor gezorgd dat activisten uit drie landen die deze ronde aan de orde komen, presentaties kunnen geven over de situatie in hun land. Ik heb groot respect voor de activisten uit Kirgizië, Mongolië en Ecuador die op geweldige manier vertelden met welke problemen hun gemeenschappen nog dagelijks te maken hebben. Hun verhalen maken duidelijk indruk op de aanwezige leden van het comité.

 

Activisten uit Ecuador vertellen over het werk van klinieken, waar homo’s en lesbiennes naartoe worden gestuurd om te genezen van hun seksualiteit. De vertegenwoordigers uit Kirgizië vertelt onder meer over het geweld dat plaatsvindt tegen leden uit de gemeenschap: lesbische vrouwen worden vaak ontvoerd, verkracht en gedwongen te trouwen met een man.  In Mongolië is het de beweging nog steeds niet gelukt een organisatie geregistreerd te krijgen. Net als in Kirgizië hoeven slachtoffers van homofoob geweld hier niet aan te kloppen bij de politie. Dat zullen ze ook niet doen, want deze slachtoffers lopen vaak het risico ook nog eens door de politie verbaal en fysiek mishandelt te worden.

 

Hartverwarmend is het optreden van Glenda Simms, een expert afkomstig uit Jamaica. Ze veroordeelt de homofobe houding van veel politici, waaronder die in haar eigen land. Ze wijst ons activisten op het gevaar om de begrippen ‘moraliteit’ en ‘religie’ met elkaar te verweven. Religie gaat over een eigen idee dat groepen in de samenleving hebben over goed en fout, terwijl moraliteit gaat over de kijk op humaniteit binnen een samenleving. Daarom moeten activisten zich meer richten op het begrip humaniteit als basis voor het voeren van discussies.

Een ander lid van het comité, dat zich in het verleden uitsprak tegen homoseksualiteit, lijkt door de verhalen 180 graden in mening gedraaid. Ze benadrukt dat discriminatie van lesbische en biseksuele vrouwen moet worden aangepakt.

 

Het seminar eindigt met een interventie van een andere NGO: ONE spirit. Zij vertegenwoordigen een spirituele gemeenschap die homo’s en lesbiennes ervaart als ‘gezegende mensen’. Doordat we zowel kenmerken hebben van het vrouwelijke geslacht als het mannelijke geslacht zijn wij ‘tweegeestelijk’ en voor hen dus heilig. Homofobie heeft zich pas lang na de schepping ontwikkeld in de samenleving en moet keihard bestreden worden volgens hen. Een onverwachte maar warme bijdrage aan het debat.

 

Na afloop vraagt een activist uit Ecuador aan mij of ze nou blij moet zijn met de uitkomsten van de bijeenkomst. Ze vraagt zich af wat voor goed nieuws ze nu mee naar huis mee kan nemen. Een hartverscheurende vraag die precies de inhumaniteit van organisaties als de Verenigde Naties weerspiegelt. Op korte termijn zal er helemaal niks veranderen. Maar door dit soort bijeenkomsten hopen we beetje bij beetje erkenning op te bouwen dat mensenrechtenschendingen op basis van seksuele oriëntatie en genderidentiteit niet onverlet gelaten mogen worden. Dat kost veel tijd en het is vreselijk belang om activisten uit deze landen hierover te laten praten in dit soort fora. Na zo’n bijeenkomst moeten zij weer terug naar de problemen waar ze eventjes op hoog niveau over konden praten, zonder dat zo’n bijeenkomst direct impact heeft op hun werk. Maar tegelijkertijd vindt er wel een dialoog plaats, die langzaam toch bijdraagt aan een betere wereld.

 

 

Meer informatie:

http://www2.ohchr.org/english/bodies/cedaw/index.htm

De OVSE-wat?

(14-10-2008 @ gay.nl) 
Het najaar is altijd een erg drukke periode in mensenrechtenland. Om een mij onbekende reden vinden veel belangrijke bijeenkomsten plaats in oktober en november. Dat betekent vliegtuig in en uit deze tijd. Een periode waarin er veel goed werk verzet kan worden en daarmee veel inspiratie oplevert!

Begin oktober was ik op de Equality Summit in Parijs. Frankrijk is momenteel voorzitter van de Europese Unie en organiseerde in dat kader een bijeenkomst waarin werd gesproken over anti-discriminatiebeleid en de EU. 

De bijeenkomst ging vooral over een voorstel dat de Europese Commissie heeft gedaan om met nieuwe anti-discriminatie regelgeving te komen; een voorstel waar wij bij het COC uiteraard erg blij mee zijn. Er moet echter nog veel werk worden verzet voordat dit voorstel werkelijkheid wordt. 

Veel landen hebben geen zin in de implementatie van allerlei nieuwe regeltjes.… Ook Nederland staat nog niet voorin de rij te juichen. 

Het kabinet wil nu eerst gaan uitzoeken wat de implementatie kost in verband met de nodige aanpassingen die gedaan moeten worden om allerlei zaken zoals het openbaar vervoer toegankelijk te maken voor gehandicapten. Begrijpelijk, maar wat meer enthousiasme voor het hele voorstel zou wel op zijn plaats zijn…

Vorige week was ik op bezoek bij een mensenrechtenconferentie van de OVSE. De wat? Juist, de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa. Waarschijnlijk een van de minst bekende internationale samenwerkingsorganisaties. Waarschijnlijk ken je de OVSE wel van het waarnemen van verkiezingen in verschillende landen. 

De doelstelling van de OVSE is het bevorderen van samenwerking op militair, economisch en humanitair gebied.  De OVSE heeft ook een mandaat om zich in te zetten voor het monitoren van hate crimes, oftewel: geweld gericht op iemands specifieke persoonskenmerken. 

Wij vinden dat de OVSE zich uiteraard ook in moet zetten tegen homofobe hate crimes, geweld gericht op homo's of mensen die geacht worden er homoseksueel uit te zien. 

Een aantal partnerstaten bij de OVSE houdt homofobie echter van de agenda: in dit geval met name de Verenigde Staten, geïnspireerd door het Vaticaan als observerend partnerland.

Om homofobie toch op de agenda te zetten, namen wij dit jaar het initiatief om in de marge van de plenaire zitting een bijeenkomst te organiseren waarin we experts uitnodigden het woord te voeren over homofobe hatecrimes. Dit deden we samen met andere gerespecteerde mensenrechtenorganisaties: Human Rights Watch (waarvoor Boris Dittrich het woord voerde), Human Rights First en ILGA-Europe (een Europese koepelorganisatie van HLBT organisaties, waar COC Nederland lid van is). 

Naast hen nodigden wij voorts een 'frontliner' uit om het woord te voeren. Vertegenwoordiger van de Turkse homobewegingen spraken onder meer over hun ervaring met geweld tegen transgender prostituees (veel transgenders in Turkije belanden noodgedwongen in de prostitutie om hun levensonderhoud te kunnen blijven bekostigen).

Het zogenaamde side event verliep erg succesvol. De Nederlandse Ambassadeur van de OVSE bezocht het evenement, alsmede een hoge vertegenwoordiger van Griekenland, het land dat het voorzitterschap van de OVSE volgend jaar overneemt. Tijdens het evenement vonden interessante discussies plaats, bijvoorbeeld over het botsen van verschillende mensenrechten: de botsing tussen vrijheid van meningsuiting, vrijheid van Religie en bestaande verboden op hate speech. 

Tijdens de plenaire bijeenkomst sprak ik namens COC Nederland een verklaring uit waarin we partnerstaten oproepen om zich expliciet in te gaan zetten tegen homofobe hatecrimes. Hier vind je meer informatie.

Door onze aanwezigheid heeft homofobie zeer duidelijk op de agenda gestaan. 

Een aantal landen dat in het verleden negatief stond ten op zichte van homorechten liet zijn gezicht zien tijdens het side-event, of ondersteunde het EU-statement dat werd voorgelezen en waarin duidelijk werd gesteld dat alle discriminatiegronden op gelijke wijze en met gelijke kracht bestreden moeten worden. Zo vergroten we stapje bij stapje het draagvlak om actief te werken aan het bestrijden van homofobie.

Inmiddels ben ik even in Amsterdam. We maken ons op voor een tweetal bijeenkomsten die we dit jaar nog (mede-)organiseren bij de Verenigde Naties. Ook ben ik druk met het opvolgen van de studiereis aan Straatsburg die we vorige maand uitvoerden. Over het verloop hiervan zal ik jullie op de hoogte houden, maar nu weten jullie tenminste waarom het najaar zo druk is, in mensenrechtenland. 

De Raad van Europa, Europa weet Raad?

12/09/2008 @gay.nl

Lopend door de straten van Straatsburg denk ik terug aan mijn middelbare schooltijd, toen ik tijdens een schoolreis voor het eerst kennis maakte met de Europese Unie. Ik herinner me de zwarte kathedraal in het centrum van Straatsburg maar vooral ook de enorme gebouwen van de Europese Instituties. Grootse architectuur die enorme indruk op mij maakte.

De afgelopen jaren ben ik regelmatig naar Straatsburg teruggekeerd. Niet voor de keet, maar voor bezoeken aan het Europees Parlement of voor studiesessies die we met IGLYO (de organisatie waarvan ik de afgelopen jaren voorzitter was) organiseerden.

Deze keer heeft mijn bezoek een ander doel. Geflankeerd door COC bestuurslid Joyce Hamilton ben ik hier om de Raad van Europa beter te leren kennen. 

Let wel: dit is niet de Europese Unie, maar de oudste internationale organisatie in Europa! De Raad van Europa heeft als primaire doelstelling het bewaken van mensenrechten en is dus veel minder dan de Europese Unie een Sociaal-Economisch verbond. Het COC acht het tijd dat dit soort organisaties zich ook in moet zetten tegen homofobie. Er moet namelijk nog wel het een en ander gebeuren inzake discriminatie van homo’s, lesbiennes, biseksuelen en transgenders.  

Zoals met zoveel internationale organisaties is bij de Raad van Europa homofobie nog steeds een onderwerp dat gevoelig ligt. Dat bleek bijvoorbeeld uit een uitspraak die onze eigen René van der Linden vorig jaar deed, toen hij nog voorzitter was van de Parlementaire Assemblee van de organisatie (zeg maar de Tweede Kamer). Op een vraag waarom hij de problemen rondom de Gay Pride in Moskou niet besprak in een ontmoeting met toenmalig Rusland president Putin, antwoordde hij dat landen als Nederland haar progressieve houding ten opzichte van dit soort dingen niet teveel moest opdringen aan andere landen. 

Tja, wat te zeggen?

Nederlandse politici die zich internationaal soms op een meer dan ongepaste wijze uitlaten over beleidskwesties en persoonlijke opvattingen, zijn nog immer in grote getale aanwezig. Denk bijvoorbeeld aan de uitspraken die Premier Balkenende destijds in Indonesië deed. Geen reclame voor ons polderlandje!

Het COC probeert een bijdrage te leveren door Nederlandse politici die internationaal actief zijn van informatie te voorzien. Waardevolle input die zij in debatten met buitenlandse politici kunnen gebruiken wanneer zij zich homofoob uitlaten. In internationale fora is het namelijk niet zeldzaam dat men zich afvraagt of het promoten van homoseksualiteit de bevolkingsgroei in gevaar brengt, of dat homoseksualiteit een besmettelijke ziekte is.

Gelukkig is dit niet representatief voor de hele Raad van Europa. 

Zo heeft onafhankelijk mensenrechtenambassadeur Thomas Hammarberg al verscheidene malen aandacht gevraagd voor homofobie in Europa en opgeroepen tot een gezamenlijke aanpak van homofobie. 

Langzamerhand begint de organisatie het belang van homorechten steeds meer te erkennen. Er is echter nog een lange weg te gaan. De komende tijd zullen zowel vertegenwoordigers van de parlementen als de Nederlandse overheid een kans krijgen om de positie van homoseksuelen in de regio te verbeteren. En wij blijven een oogje in het zeil houden om er voor te zorgen dat hier het maximale wordt uitgehaald. 

Beloofd!

Visitors

These days I am hosting two very special visitors. Their names are Jazz and Caramelo and like most visitors they aren't Dutch. Mother and daughter are originally from Ibiza - but have spent a few months in Amsterdam now.

Sunday we spent at the beach: it was wonderful weather and with other friends we went for a long walk. Other days we have been cycling and walking around the city.

Jazz and Caramelo are extremely friendly and cuddly. Caramelo likes to sleep under the blankets and Jazz snors a little bit. Tonight we went for a walk and they tried to catch rabbits.

Well... I guess these dogs are a lovely distraction during this busy autumn!